Να σας θέσω ένα ερώτημα: Πώς γνωρίζετε ότι ο κόσμος που ζούμε είναι αληθινός; Τι τον αποτρέπει από το να είναι πλαστός, μια προσομοίωση;

Προειδοποίηση: αυτό το άρθρο ενδέχεται να σας προκαλέσει υπαρξιακή κρίση.

Σύμφωνα με την υπόθεση της προσομοίωσης, η Γη, το ηλιακό μας σύστημα, καθώς και το υπόλοιπο σύμπαν δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια τεράστια, υπολογιστική προσομοίωση. Μέρος της προσομοίωσης είμαστε βέβαια και εμείς – οι άνθρωποι. Δηλαδή, θα με ρωτήσετε, υπάρχει κάποιος εκεί έξω ο οποίος μας χειρίζεται ωσάν να είμαστε μαριονέτες; Η απάντηση – κατά την υπόθεση – είναι όχι. Ακόμα και αν πράγματι είμαστε ‘πιόνια’ αυτής της προσομοίωσης, παραμένουμε συνειδητά όντα, με ελεύθερη βούληση, απλά είμαστε ‘εγκλωβισμένοι’ να ζούμε σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν την προσομοίωση.

Αν είναι όμως έτσι τα πράγματα, πίσω από την προσομοίωση θα πρέπει να βρίσκεται ένας πολιτισμός πολύ πιο εξελιγμένος από ότι είμαστε εμείς τώρα. Στην παρούσα εποχή, αν και η υπολογιστική δύναμη που κατέχουμε ως ανθρωπότητα αυξάνεται αλματωδώς, παραμένει ελάχιστη μπροστά σε αυτήν που θα χρειαζόμασταν για να προσομοιώσουμε ένα ολόκληρο σύμπαν. Εν αντιθέσει, οι μελλοντικοί μας απόγονοι (μιλάμε για χιλιάδες ή και εκατομμύρια χρόνια στο μέλλον) θα έχουν την απαιτούμενη υπολογιστική δύναμη για τέτοιου είδους προσομοιώσεις. Τρία είναι τα ερωτήματα:

Πρώτον: Γιατί να τους ενδιαφέρει να φτιάξουν μια τέτοια προσομοίωση; Σε τι θα αποσκοπούσε;

Δεύτερον: Θα επιζήσει η ανθρωπότητα μέχρι τότε; Φυσικές καταστροφές, πόλεμοι, αλληλοεξοντώσεις… Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που θα μπορούσαν να αφανίσουν την ανθρωπότητα προτού προλάβει να φτάσει στο επιθυμητό τεχνολογικό επίπεδο.

Τρίτον (και κυριότερο): Εμείς τι είμαστε; Οι πρόγονοι αυτού του πιθανού μελλοντικού πολιτισμού ή οι ‘παίχτες’ της προσομοίωσης τους; Και όταν λέμε μελλοντικός πολιτισμός δεν εννοούμε απαραίτητα τον ‘δικό’ μας, τον ανθρώπινο. Κάλλιστα θα μπορούσε να είναι ένας εξωγήινος πολιτισμός.  Υπολογίζουμε ότι μονάχα στον γαλαξία μας υπάρχουν γύρω στους 6 δισεκατομμύρια πλανήτες, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις για την ύπαρξη ζωής. Οπόταν, ένας πολιτισμός πολύ πιο εξελιγμένος από τον δικό μας μπορεί ήδη να υπάρχει εκεί έξω.

pinimg.com

Θεωρητικά, υπάρχουν πιθανές ενδείξεις οι οποίες θα μας βοηθούσαν να καταλάβουμε αν πράγματι ζούμε σε προσομοίωση. Μία εξ αυτών θα ήταν η διακύμανση της τιμής σταθερών του σύμπαντος (όπως για παράδειγμα η ταχύτητα του φωτός). Κάθε πρόγραμμα, κάθε προσομοίωση έχει και τα σφάλματά της (τα λεγόμενα bugs). Οπόταν, για να διορθωθούν τυχόν σφάλματα και να κυλήσει η προσομοίωση όσο πιο ομαλά γίνεται, οι προγραμματιστές της πολύ πιθανόν να πρέπει να μεταβάλλουν ελαφρώς τις παραμέτρους της (δηλαδή τις σταθερές του σύμπαντός μας). Βέβαια, οι μεταβολές μπορεί να είναι τόσο μικρές, που για να τις παρατηρήσουμε θα χρειάζονταν πολλά-πολλά χρόνια ακριβέστατων μετρήσεων.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό μιας προσομοίωσης είναι ότι είναι πεπερασμένη. Όχι, δεν χρειάζεται να βρούμε την «άκρη» του σύμπαντος, αρκεί να εντοπίσουμε τα «pixels» τα οποία το αποτελούν.

Η τελευταία ένδειξη είναι μια ένδειξη την οποία ξέρουμε ήδη: η κβαντομηχανική. Σύμφωνα με την κβαντομηχανική, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την κατάσταση ενός σωματιδίου προτού να το παρατηρήσουμε (διάσημο παράδειγμα η γάτα του Schrödinger η οποία είναι ταυτόχρονα ζωντανή και νεκρή, μέχρις ότου κάποιος την παρατηρήσει). Στην υπόθεση της προσομοίωσης αυτό το κβαντομηχανικό φαινόμενο μεταφράζεται ως εξής: τα «γραφικά» που βλέπουμε στην προσομοίωση δεν φορτώνονται εάν δεν είναι απολύτως αναγκαίο, δηλαδή μέχρι κάποιος να τα παρατηρήσει. Έτσι άλλωστε δουλεύουν και τα βιντεοπαιχνίδια που έχουμε σήμερα. Καθώς ο Σούπερ Μάριο τρέχει και συλλέγει μανιτάρια για να σώσει την πριγκίπισσα, τα γραφικά, ο κόσμος του, φορτώνονται μπροστά του και ό,τι βρίσκεται εκτός οθόνης παύει να υπάρχει.

Εσείς τι νομίζετε; Είναι πιθανόν να ζούμε σε προσομοίωση ή είναι μια ανόητη υπόθεση; Αν πάντως ζούμε, θα ήθελα να παρακαλέσω τους προγραμματιστές της να μας κάνουν ένα update!

Πηγή: Nick Bostrom, Are we living in a computer simulation? The Philosophical Quarterly, 2003.

***Απαγορεύεται η μερική ή ολόκληρη αναδημοσίευση του άρθρου σε άλλα sites χωρίς τη συγκατάθεση του beezdom.com

***Πηγή φωτογραφίας εξωφύλλου: cbsistatic.com