Loading

Το φαινόμενο του θεατή (Bystander Effect).

Εάν βλέπατε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης ακριβώς μπροστά στα μάτια σας, σίγουρα θα κάνατε κάποια ενέργεια για να βοηθήσετε το άτομο που αντιμετωπίζει πρόβλημα, σωστά; Αν και όλοι θέλουμε να πιστεύουμε ότι αυτό είναι αλήθεια, οι ψυχολόγοι αναφέρουν ότι το εάν θα παρεμβαίναμε σε μια τέτοια κατάσταση ή όχι μπορεί να εξαρτάται από τον αριθμό των μαρτύρων που βρίσκονται παρόντες. Κι όμως, αυτό είναι πέρα για πέρα τραγικό. Δυστυχώς πλέον, μπροστά σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, το να πάρει κάποιος το κινητό για να βιντεογραφήσει ή να φωτογραφήσει, ή το να εθελοτυφλήσει, είναι πολύ πιο πιθανό να συμβεί, παρά να παρέμβει για να βοηθήσει έναν άνθρωπο που στις πλείστες περιπτώσεις μπορεί και να στοιχίσει τη ζωή του το εάν θα παρέμβουμε ή όχι.

Τι είναι το φαινόμενο του θεατή;

Ο όρος φαινόμενο του θεατή αναφέρεται στο φαινόμενο στο οποίο όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ατόμων, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να βοηθήσουμε ένα άτομο που βρίσκεται σε κίνδυνο. Όταν υπάρχει μπροστά μας μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, οι παρατηρητές είναι πιο πιθανό να αναλάβουν δράση όταν υπάρχουν λίγοι ή καθόλου άλλοι μάρτυρες. Το να είσαι μέλος ενός μεγάλου πλήθους το καθιστά έτσι ώστε κανένα άτομο δεν πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για μια περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή μια ενέργεια.

onefuturecollective.org

Πειράματα και πραγματικό περιστατικό.

Σε ένα πείραμα, κάποια άτομα τοποθετήθηκαν σε 3 διαφορετικές ομάδες καταστάσεων: μόνοι σε ένα δωμάτιο, με δύο άλλους συμμετέχοντες ή με δύο ηθοποιούς που προσποιήθηκαν ότι ήταν φυσιολογικοί συμμετέχοντες.

Καθώς οι συμμετέχοντες κάθονταν συμπληρώνοντας ερωτηματολόγια, άρχισε να βγαίνει καπνός και να γεμίζει το δωμάτιο. Όταν οι συμμετέχοντες ήταν μόνοι, το 75% ανέφερε τον καπνό στους πειραματιστές. Αντίθετα, μόλις το 38% των συμμετεχόντων σε ένα δωμάτιο με δύο άλλα άτομα ανέφεραν τον καπνό. Στην τελευταία ομάδα, οι δύο ηθοποιοί στο πείραμα αγνόησαν τον καπνό, με αποτέλεσμα μόνο το 10% των υπόλοιπων συμμετεχόντων το ανέφεραν.

Αρκετά πειράματα των Latané και Rodin (1969) διαπίστωσαν ότι το 70% των ανθρώπων θα βοηθούσαν μια γυναίκα που βρίσκεται σε κίνδυνο όταν θα ήταν οι μόνοι μάρτυρες. Όμως, μόνο το 40% προσέφερε βοήθεια όταν υπήρχαν και άλλα άτομα.

Το πιο συχνά αναφερόμενο παράδειγμα του bystander effect είναι ο βάναυσος φόνος μιας νέας γυναίκας που ονομάζεται Catherine «Kitty» Genovese. Την Παρασκευή 13 Μαρτίου 1964, η 28χρονη Genovese επέστρεφε στο σπίτι από τη δουλειά. Καθώς πλησίαζε την είσοδο του διαμερίσματος της, δέχτηκε επίθεση και μαχαιρώθηκε από έναν άντρα που αργότερα αναγνωρίστηκε ως Winston Moseley.

Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις για βοήθεια της Genovese, κανένας από τους δώδεκα ανθρώπους στην κοντινή πολυκατοικία που άκουσε τις κραυγές της δεν κάλεσε την αστυνομία να αναφέρει το περιστατικό. Η επίθεση ξεκίνησε στις 3:20 π.μ., αλλά μόλις στις 3:50 π.μ. είχε επικοινωνήσει κάποιος αρχικά με την αστυνομία.

Ενώ η υπόθεση της Genovese υπέστη πολλές ανακρίβειες, έχουν αναφερθεί πολλές άλλες περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια. Το φαινόμενο του θεατή μπορεί σαφώς να έχει ισχυρό αντίκτυπο στην κοινωνική συμπεριφορά, αλλά γιατί ακριβώς συμβαίνει; Γιατί δεν βοηθούμε όταν είμαστε μέρος ενός πλήθους;

Επεξήγηση φαινομένου.

Υπάρχουν δύο σημαντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θεατή. Πρώτον, η παρουσία άλλων ανθρώπων δημιουργεί μια διάχυση ευθύνης. Επειδή υπάρχουν και άλλοι παρατηρητές, τα άτομα δεν αισθάνονται τόση πίεση για δράση. Η ευθύνη για δράση θεωρείται ότι μοιράζεται μεταξύ όλων εκείνων που είναι παρόντες.

Ο δεύτερος λόγος είναι η ανάγκη συμπεριφοράς με σωστούς και κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους. Όταν άλλοι παρατηρητές αποτυγχάνουν να αντιδράσουν, τα άτομα συχνά το θεωρούν ως σήμα ότι δεν απαιτείται αντίδραση στο περιστατικό που έχουμε μπροστά μας.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι θεατές είναι λιγότερο πιθανό να παρέμβουν εάν η κατάσταση είναι διφορούμενη. Στην περίπτωση της Kitty Genovese, πολλοί από τους 38 μάρτυρες ανέφεραν ότι πίστευαν ότι όταν έβλεπαν αυτόν τον άντρα να επιτίθεται στην γυναίκα ήταν μια διαμάχη ανάμεσα σε εραστές και δεν συνειδητοποίησαν ότι η νεαρή γυναίκα δολοφονήθηκε πραγματικά.

Μια τέτοια κατάσταση είναι συχνά χαοτική και η δεν είναι πάντα ξεκάθαρη. Οι θεατές μπορεί να αναρωτιούνται τι ακριβώς συμβαίνει. Κατά τη διάρκεια αυτής της στιγμής, οι άνθρωποι κοιτάζουν συχνά τους άλλους γύρω τους για να καθορίσουν τι είναι κατάλληλο. Όταν βλέπουν ότι κανείς άλλος δεν αντιδρά, θεωρούν ότι ίσως δεν απαιτείται καμία ενέργεια.

amazonaws.com

Πρόληψη του Bystander Effect.

Μερικοί ψυχολόγοι προτείνουν ότι η απλή επίγνωση αυτής της τάσης είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος να σπάσει ο αυτός ο κύκλος. Όταν αντιμετωπίζετε μια κατάσταση που απαιτεί δράση, προσπαθήστε να αντιληφθείτε πώς αυτό το φαινόμενο μπορεί να σας εμποδίσει και πάρτε συνειδητά μέτρα για να το αποφύγετε. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να θέσετε τον εαυτό σας σε κίνδυνο.

Τι γίνεται όμως αν είστε το άτομο που χρειάζεται βοήθεια; Πώς μπορείτε να εμπνεύσετε τους ανθρώπους να σας βοηθήσουν; Μια συχνά συνισταμένη τακτική είναι να ξεχωρίζεις ένα άτομο από το πλήθος, να τον κοιτάξεις στα μάτια και να ζητήσεις βοήθεια από αυτό το άτομο. Με την εξατομίκευση κάποιου για να σας βοηθήσει, είναι πολύ εύκολο να αντιδράσει αφού παίρνει την ευθύνη και εφόσον τον κοιτάζουνε και οι άλλοι, θα είναι πιο δύσκολο να σας απορρίψει.

Πηγή: www.verywellmind.com


***Απαγορεύεται η μερική ή ολόκληρη αναδημοσίευση του άρθρου σε άλλα sites χωρίς τη συγκατάθεση του beezdom.com

***Πηγή φωτογραφίας εξωφύλλου: newatlas.com

svg

What do you think?

Show comments / Leave a comment

Leave a reply

svg
Quick Navigation
  • 01

    Το φαινόμενο του θεατή (Bystander Effect).