Περιοχή: ΕΣΣΔ, Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας, Πυρηνικός Σταθμός Παραγωγής Ενέργειας του Τσέρνομπιλ.

Ημερομηνία: 25 Απριλίου, 1986.

Σήμερα πρόκειται να διεξαχθεί ένα τεστ ασφαλείας στον αντιδραστήρα νο4 του σταθμού. Το τεστ αποσκοπεί στο να εξακριβώσει εάν είναι εφικτό η περιστροφική κινητική ενέργεια ενός ατμοστρόβιλου να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε περίπτωση ολικού μπλακάουτ, ηλεκτρική ενέργεια η οποία είναι απαραίτητη για τη ψύξη του αντιδραστήρα. Παρόλο που ο αντιδραστήρας έχει τρεις εφεδρικές γεννήτριες ντίζελ, αυτές χρειάζονταν γύρω στα 60 με 75 δευτερόλεπτα για να παραγάγουν την απαιτούμενη ισχύ έτσι ώστε να ενεργοποιήσουν τις αντλίες, χρόνος ο οποίος ενδέχεται να αποβεί μοιραίος.

Ο λόγος είναι ότι εάν ο αντιδραστήρας υπερθερμανθεί, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να προκληθεί τήξη του πυρήνα (το λεγόμενο core meltdown), φαινόμενο κατά το οποίο ο πυρήνας του αντιδραστήρα αρχίζει να λιώνει και το ραδιενεργό πυρηνικό καύσιμο του (π.χ. ουράνιο, πλουτώνιο) εκχύνεται προς τα έξω.

Το τεστ πρόκειται να ξεκινήσει στις 14:15 τοπική ώρα και ήδη ορισμένες προετοιμασίες για αυτό έχουν πραγματοποιηθεί – συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της ισχύς του αντιδραστήρα, καθώς και της απενεργοποίησης των εφεδρικών συστημάτων ψύξης του. Όμως, μια αναπάντεχη βλάβη σε έναν γειτονικό σταθμό παραγωγής ενέργειας, αναγκάζει τον διευθυντή του Πυρηνικό Σταθμού του Τσέρνομπιλ να αναβάλει το τεστ, καθώς προέχει η κάλυψη των αναγκών της γύρω περιοχής για ηλεκτρική ενέργεια.

Τελικά, στις 23:05, ο Σταθμός παίρνει άδεια για να ξεκινήσει εκ νέου τις διαδικασίες για τη διεξαγωγή του τεστ. Βέβαια, η πρωινή βάρδια η οποία κανονικά θα το πραγματοποιούσε έχει σχολάσει εδώ και ώρα, η απογευματινή βάρδια ετοιμάζεται και αυτή να σχολάσει και έτσι, ο κλήρος πέφτει στην απροετοίμαστη βραδινή βάρδια.

Ενώ ξημερώνει η 26^η Απριλίου, η ισχύς του αντιδραστήρα κατεβαίνει στα 720MW (όπως προέβλεπαν οι προδιαγραφές του τεστ), αλλά, λόγω δημιουργίας παραπροϊόντων της πυρηνικής σχάσης (διεργασία η οποία ονομάζεται reactor poisoning), η ισχύς συνεχίζει να πέφτει σε επικίνδυνα επίπεδα. Τελικά, αν και αγνοήθηκαν διάφοροι συναγερμοί σχετικά με την παροχή του νερού τροφοδοσίας, επιτυγχάνεται η σταθεροποίηση της ισχύος και το τεστ ξεκινάει στις 01:23. Η παροχή ατμού στους ατμοστροβίλους διακόπτεται και οι αντλίες νερού πλέον τροφοδοτούνται μονάχα από την περιστροφή των ατμοστροβίλων λόγω αδράνειας. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή δεν παρέχει αρκετό νερό για τη ψύξη του αντιδραστήρα, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να σχηματίζονται φυσαλίδες ατμού μέσα σε αυτόν.

Γύρω στα 40 δευτερόλεπτα μετά από την έναρξη του τεστ, κάποιος ενεργοποιεί τον μηχανισμό επείγουσας απενεργοποίησης του αντιδραστήρα. Δεν γνωρίζουμε ποιος ή γιατί. Ήταν μέρος της διαδικασίας; Ήταν μια αντίδραση για να αντιμετωπιστεί η ανεξέλεγκτη αύξηση της ισχύος; Η ουσία είναι ότι ο μηχανισμός όχι μόνο δεν μειώνει την ισχύ, αλλά εξαιτίας μιας δυσλειτουργίας του την αυξάνει ακόμη περισσότερο. Πλέον, ο αντιδραστήρας αρχίζει να υπερθερμαίνεται επικίνδυνα.

Η πρώτη έκρηξη καταστρέφει το κτίριο του αντιδραστήρα, καθώς και αρκετές από τις αντλίες τροφοδοσίας νερού, ενώ η δεύτερη – ισχυρότερη – έκρηξη εκτινάσσει υπέρθερμα κομμάτια γραφίτη στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας ταυτόχρονα αρκετές πυρκαγιές γύρω από τον Πυρηνικό Σταθμό. Ένας εργάτης πεθαίνει ακαριαία από τις εκρήξεις, ένας άλλος υποκύπτει λίγο αργότερα από τα τραύματά του, ενώ 134 ακόμα διακομίζονται στο νοσοκομείο εξαιτίας της έκθεσής τους στη ραδιενέργεια. 28 από αυτούς θα υποκύψουν μέσα στις επόμενες μέρες ή μήνες και γύρω στους 14 θα αποβιώσουν μέσα στην επόμενη δεκαετία λόγω καρκίνου ο οποίος κατά μεγάλη πιθανότητα προκλήθηκε λόγω της ραδιενέργειας. Οι επιπτώσεις ήταν βέβαια πολύ μεγαλύτερες. Εκτιμάται ότι 6000 περιστατικά καρκίνου του θυρεοειδούς συνδέονται με το ατύχημα, ενώ, ακόμη και σήμερα, υπάρχουν υπολείμματα ραδιενέργειας στη γύρω περιοχή.

Το ατύχημα του Τσέρνομπιλ μας υπενθυμίζει πόσο επικίνδυνη είναι η πυρηνική ενέργεια και πως δεν χωρούν ούτε σχεδιαστικές ατέλειες στον σχεδιασμό ενός αντιδραστήρα, ούτε αγνόηση των πρωτοκόλλων ασφαλείας από το προσωπικό που εργάζεται σε έναν τέτοιο σταθμό. Ή ότι ίσως θα ήταν προτιμότερο να επικεντρωθούμε σε άλλες, πιο ακίνδυνες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειες.

chernobylwel.com

Πηγές: wikipedia.org, nationalgeographic.com, nuclear.org

Το άρθρο επιχειρεί να παρουσιάσει περιληπτικά τα γεγονότα που προκάλεσαν το ατύχημα του Τσέρνομπιλ. Ορισμένες λεπτομέρειες παραλείπονται χάριν συντομίας.

***Απαγορεύεται η μερική ή ολόκληρη αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την συγκατάθεση του beezdom.com

***Πηγή φωτογραφίας εξωφύλλου: wallpaperaccess.com