Με τον όρο «γονικό στυλ», αναφερόμαστε στον τρόπο που αντιλαμβάνονται  και εκλαμβάνουν τα παιδιά , το μοτίβο συμπεριφοράς των γονιών τους. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι Maccoby Martin και Baumrid, ένα γονικό στυλ ορίζεται μέσω 2 σημαντικών διαστάσεων. Την απαιτητικότητα, που αφορά την άσκηση ελέγχου και την φροντίδα  που αφορά στην ανταπόκριση των ψυχικών /σωματικών αναγκών του παιδιού. Επειδή , οι δυο αυτές διαστάσεις μπορούν να πάρουν διαφορετικές μορφές , έχουν δημιουργηθεί 4  διαφορετικά στυλ που εξηγούν αναλυτικά το μοτίβο συμπεριφοράς του γονέα και το άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στα παιδιά.

1.Αυταρχικό (authoritarian) στυλ

restorationcounselingatl.com

Γονείς που υιοθετούν το συγκεκριμένο μοντέλο , χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό απαιτητικότητας που δεν ισοδυναμεί με τον βαθμό φροντίδας που προσφέρουν στα παιδιά τους. Συγκεκριμένα, επιβάλλονται ετσιθελικά με τρόπο απόλυτο , αγνοώντας τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Παράλληλα , διατηρούν συναισθηματική αποξένωση , αποφεύγουν την ουσιαστική επικοινωνία και ασκούν εξαιρετικό έλεγχο . Ο σχετικός έλεγχος μπορεί να έχει και την μορφή αυστηρής πειθαρχίας , που γίνεται αντιληπτή μέσω σκληρών καταναγκαστικών τιμωριών. Συνήθως, η πρόφαση της διαπαιδαγώγησης αυτής από τους ιδίους τους γονείς είναι η σκληραγώγηση των παιδιών , για να ανταπεξέλθουν στην κοινωνία.

Ποια επίδραση έχει στα παιδιά το αυταρχικό στυλ;

• Χαμηλή σύνδεση μαζί με τους γονείς.
• Αδυναμία ανάληψης πρωτοβουλιών και αυτορρύθμισης προσωπικών υποθέσεων.
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση λόγω της συνεχόμενης επίκρισης.
• Αίσθημα ψυχολογικής ασφυξίας.
• Αισθήματα ανασφάλειας/ κατωτερότητας.
• έλλειψή ανεξαρτησίας.
• Συμπεριφορικά προβλήματα και εκρήξεις θυμού(πχ. εμφάνιση παραβατικότητας στον σχολικό χώρο).
• Χαμηλή ακαδημαϊκή απόδοση.
• Φτωχές κοινωνικές/ επικοινωνιακές δεξιότητες.
• Πιο επιρρεπείς σε ψυχικά προβλήματα και καταχρήσεις.

2.Παραχωρητικό (permissive) στυλ

restorationcounselingatl.com

Γονείς που υιοθετούν το συγκεκριμένο μοντέλο , χαρακτηρίζονται από απροθυμία θέσπισης ικανοποιητικών κανόνων και ορίων. Δίνουν υπερβολική φροντίδα στα παιδιά τους, χωρίς να έχουν πολλές απαιτήσεις από αυτά. Μάλιστα, αναλαμβάνουν περισσότερο τον ρόλο του φίλου παρά του γονέα. Η τακτική αυτή,  έχει πολλές φορές ως αποτέλεσμα να δίδεται περισσότερη έμφαση στο να συζητήσουν με τα παιδιά τους διάφορα θέματα, χωρίς να καταβάλλεται επαρκής προσπάθεια για αποθάρρυνση λανθασμένων συμπεριφορών. Ουσιαστικά, πρόκειται για το πρότυπο γονιών που δεν μπορεί να πει “όχι “ στις απαιτήσεις των παιδιών του, ακόμη και αν αυτές παραβαίνουν τα λογικά πλαίσια.

Ποια επίδραση έχει στα παιδιά το παραχωρητικό στυλ;

• Ασάφεια ορίων στην ζωή τους.
• Αδυναμία κατανόησης των πιθανών επιπτώσεων της συμπεριφοράς τους.
• Δεν μπορούν να ακολουθήσουν κανόνες και όρια.
• Χαμηλός αυτοέλεγχος/ παρορμητικότητα.
• Εγωκεντρικές τάσεις.
• Τεταμένες σχέσεις και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

3.Αδιάφορο (neglectful) στυλ

restorationcounselingatl.com

Γονείς που υιοθετούν το συγκεκριμένο μοντέλο , χαρακτηρίζονται από ελλιπή γνώση ή ενδιαφέρον για την ανατροφή των παιδιών τους. Συνεπώς, αυτά μπορεί να μην λαμβάνουν την δέουσα καθοδήγηση, προσοχή ή φροντίδα. Ουσιαστικά, οι αδιάφοροι γονείς αναμένουν από τα παιδιά να μεγαλώσουν μόνα τους , χωρίς να βιώνουν το κομμάτι της ζεστασιάς ή της στοργής. Αυτό συνεπάγεται με την ελάχιστη έως μηδαμινή προσφορά χρόνου και ενέργειας για κάλυψη σημαντικών αναγκών , είτε αυτές είναι σωματικές , είτε συναισθηματικές.

Ποια επίδραση έχει στα παιδιά το αδιάφορο στυλ;

• προβλήματα αυτοεκτίμησης.
• Αίσθημα έλλειψης κάποιου στηρίγματος.
• Δυσκολίες στην ρύθμιση συναισθήματος και συμπεριφοράς.
• Παρορμητικότητα
• Πιθανή παραβατική συμπεριφορά και εξαρτήσεις.
• Ψυχολογική δυσφορία (πχ. αυτοκτονικός ιδεασμός , κατάθλιψη…).

4.Διαλεκτικό (authoritative) στυλ

restorationcounselingatl.com

Γονείς που υιοθετούν το συγκεκριμένο μοντέλο , χαρακτηρίζονται από υψηλές (αλλά λογικές) προσδοκίες , ωριμότητα, ζεστασιά και άμεση ανταπόκριση. θέτουν κανόνες και επιβάλλουν όρια, με την χρήση ανοικτών συζητήσεων, παρέχοντας καθοδήγηση και διεύρυνση κριτική σκέψης. Παράλληλα, δείχνουν σεβασμό προς την αυτονομία των παιδιών τους, ενθαρρύνουν την ελευθερία/ανεξαρτησία τους και διδάσκουν σε αυτά αξίες και ιδανικά , χωρίς όμως να επιβάλλονται. Δηλαδή, δίνουν μια ανατροφοδότηση με στοργή, φροντίδα και καθαρούς συλλογισμούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο γονικό στυλ δίνει έμφαση στην επεξήγηση των πράξεων και όχι στην άμεση τιμωρία χωρίς διάλογο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που θεωρείται το πιο δημοκρατικό μοντέλο , που αναθρέφει αρμονικές προσωπικότητες.

Ποια επίδραση έχει στα παιδιά το διαλεκτικό στυλ;

• Υπευθυνότητα
• Καλές επικοινωνιακές δεξιότητες
• Ψηλή αυτοεκτίμηση
• Καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις
• Ανεξάρτητα άτομα
• Υγιής ψυχοσύνθεση

Καταλήγοντας , αξίζει να σημειωθεί ότι ένας γονιός είθισται να χρησιμοποιεί μεθόδους ανατροφής , παρόμοιες με αυτές που ο ίδιος μεγάλωσε. Εάν αυτός ο τρόπος μεγαλώνοντας του προκάλεσε ψυχικά τραύματα και δυσφορία, είναι καθήκον του να σπάσει αυτόν τον τοξικό οικογενειακό κύκλο. Με αυτόν τον τρόπο, θα εστιαστεί στην επούλωση των δικών του πληγών και θα κατανοήσει βαθύτερα το νόημα του γονικού πλαισίου.

Πηγές: parentingforbrain.com , verywellfamily.com

***Απαγορεύεται η μερική ή ολόκληρη αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την συγκατάθεση του beezdom.com

***Πηγή φωτογραφίας εξωφύλλου: hungarianconservative.com