Η οικολογική καταστροφή και οι συνέπειές της μας αποδεικνύουν καθημερινά ότι οι σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση έχουν πληγεί εδώ και πολύ καιρό, σε μεγάλο βαθμό. Από την άλλη, η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία ακόμη μεγάλη απειλή, αυτή της πανδημίας του κορωνοϊού. Με ποιον τρόπο, όμως, θα μπορούσαμε να συνδέσουμε την καταστροφή του περιβάλλοντος με το ξέσπασμα μίας πανδημίας;

Η αναζήτηση συσχετίσεων μεταξύ των δύο προβλημάτων σίγουρα δεν αποτελεί μία απλή, ούτε μία προφανή διαδικασία. Και αυτό που την καθιστά πολύπλοκη, είναι το γεγονός ότι οι καταστροφικές επιπτώσεις μίας πανδημίας είναι πολύ εμφανείς και εξελίσσονται ραγδαία. Αντίθετα, ο ρυθμός εξέλιξης των συνεπειών της ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον είναι πάρα πολύ αργός και συνεπώς, πολύ δύσκολα μπορεί να γίνει αντιληπτός στην καθημερινότητά μας. Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες που λεηλατούν ασταμάτητα τη φύση, μπορούν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση και την εξάπλωση σοβαρών μολυσματικών νόσων.

murciadiario.com

1. Αποψίλωση των δασών – Εντατικοποίηση γεωργίας και κτηνοτροφίας:

Η αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού και κατ’ επέκταση οι αυξανόμενες ανάγκες της ανθρωπότητας, οδήγησαν στην καταστροφή πολλών βιοτόπων, με σκοπό είτε τη μετατροπή τους σε καλλιεργήσιμη γη, είτε την εκμετάλλευσή τους για κτηνοτροφικές δραστηριότητες ή ακόμη, την αξιοποίησή τους για την επέκταση αστικών δραστηριοτήτων. Στους βιοτόπους που έχουν μετατραπεί σε χώρους εκτροφής ζώων, συχνά παρατηρείται συνωστισμός τεράστιου αριθμού ζώων κάτω από ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες, εφόσον ο χώρος στον οποίο «φιλοξενούνται» τα εν λόγω ζώα, είναι δυσανάλογος -πολύ περιορισμένος- σε σχέση με τον αριθμό τους. Το φαινόμενο οδηγεί στη δημιουργία ιδιαίτερα ευνοϊκών συνθηκών για τη μετάδοση παθογόνων (βλαβερών) μικροοργανισμών τόσο μεταξύ των ζώων, όσο και από τα ζώα στον άνθρωπο. Συνεπώς, η αποψίλωση των δασών και η επακόλουθη μετατροπή τους σε βοσκοτόπια, ευνοεί την εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών.

medical.net

2. Κλιματική αλλαγή:

Η σταδιακή αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη συνδέεται άρρηκτα με την ολοένα και συχνότερη εμφάνιση καυσώνων, πλημμυρών και άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων, τα οποία μέχρι τώρα θεωρούνταν ιδιαίτερα σπάνια. Επιπρόσθετα, η κλιματική αλλαγή προκαλεί έντονες μεταβολές στην εποχικότητα, με αποτέλεσμα να παρατηρείται βαθμιαία αύξηση τόσο στη διάρκεια όσο και στη μέση θερμοκρασία των καλοκαιρινών περιόδων, ενώ αντίθετα, οι χειμερινές περίοδοι γίνονται όλο και πιο ήπιες, αλλά και μικρότερες σε διάρκεια.

Πώς, όμως, η κλιματική αλλαγή μπορεί να συσχετιστεί με τις πανδημίες; Γνωρίζουμε ότι διάφορα έντομα, όπως τα κουνούπια, μπορούν να αποτελέσουν φορείς παθογόνων μικροοργανισμών, οι οποίοι είναι δυνατό να μεταδοθούν στον άνθρωπο, με αποτέλεσμα την πρόκληση σοβαρών λοιμωδών νοσημάτων. Συγκεκριμένα, τα κουνούπια «ευθύνονται» για τη μετάδοση αρκετών μολυσματικών ασθενειών στον άνθρωπο, όπως η ελονοσία, ο κίτρινος πυρετός, ο Δάγκειος πυρετός, ο ιός του Δυτικού Νείλου. Όμως, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες που επικρατούν στον πλανήτη, φαίνεται ότι έχουν επίδραση στον κύκλο ζωής των κουνουπιών και άλλων εντόμων, προκαλώντας αύξηση της διάρκειας επιβίωσής τους, καθώς και αύξηση του ρυθμού αναπαραγωγής τους. Η κλιματική αλλαγή, λοιπόν, ευνοεί σε μεγάλο βαθμό τον πολλαπλασιασμό και την εξάπλωση των εντόμων-φορέων παθογόνων μικροβίων και συνεπώς μπορεί να θεωρηθεί ένας ισχυρός «σύμμαχος» της εμφάνισης μολυσματικών νόσων.

icccad.net

3. Υποβάθμιση της βιοποικιλότητας:

Η εξαφάνιση σπάνιων ειδών και η μείωση της βιοποικιλότητας ως αποτέλεσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, προκαλεί διαταραχές στις τροφικές αλυσίδες και κατά συνέπεια πλήττει σοβαρά την ισορροπία των οικοσυστημάτων. Αυτό «εξαναγκάζει» πολλά ζώα να αναζητήσουν νέους χώρους διαβίωσης, με αποτέλεσμα τη μετανάστευση και εγκατάστασή τους σε κατοικημένες περιοχές. Όμως, τα εν λόγω ζώα, συχνά φέρουν παθογόνους μικροοργανισμούς και η μετακίνησή τους διευκολύνει την επαφή τους με τον άνθρωπο, γεγονός που ευνοεί την πρόκληση επιδημιών.

tolucalabellacd.com

Αναμφισβήτητα, οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες εις βάρος της φύσης, μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών, τόσο για τη μετάδοση όσο και για την εξάπλωση σοβαρών λοιμωδών νοσημάτων. Η πανδημία του κορωνοϊού βρίσκεται εδώ, για να μας υπενθυμίσει ότι -τώρα περισσότερο από ποτέ- καθίσταται επιτακτική η ανάγκη ανάληψης δράσεων για την ανάπλαση και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, εφόσον αυτό αποτελεί τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο για τη θωράκιση της δημόσιας υγείας.

***Απαγορεύεται η μερική ή ολόκληρη αναδημοσίευση του άρθρου σε άλλα sites χωρίς τη συγκατάθεση του beezdom.com

***Πηγή φωτογραφίας εξωφύλλου: reform.un.org