Loading

Πώς επικοινωνούν μεταξύ τους τα κύτταρα;

svg3 Νοεμβρίου, 2021SciencebeezΧΛΟΗ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Οι πολυκύτταροι οργανισμοί είναι ιδιαίτερα πολύπλοκοι, καθώς διαθέτουν ποικίλους διαφορετικούς κυτταρικούς τύπους. Ο κάθε τύπος κυττάρων εκτελεί μία συγκεκριμένη λειτουργία, διαφορετική από τους υπόλοιπους. Τα κύτταρα, λοιπόν, παρουσιάζουν εξειδίκευση ως προς τη λειτουργία που επιτελούν. Ωστόσο, η ύπαρξη πολυάριθμων κυτταρικών τύπων και ο «καταμερισμός εργασίας» όσον αφορά στη λειτουργία του καθενός, αποτελούν απαραίτητες, αλλά όχι αρκετές προϋποθέσεις, ώστε να μπορεί ένας οργανισμός να επιβιώνει. Για τη διατήρηση της ισορροπίας και κατ’ επέκταση την ικανότητα επιβίωσης ενός πολυκύτταρου οργανισμού, είναι αναγκαία η συνεχής επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων του, η οποία εξασφαλίζει ότι τα κύτταρα θα λειτουργούν με οργανωμένο και συντονισμένο τρόπο.

Πώς, όμως, καθίσταται εφικτή η κυτταρική επικοινωνία; Τα κύτταρα καταφέρνουν να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ορισμένων μηνυμάτων τα οποία συνήθως «ταξιδεύουν» από ένα κύτταρο σε άλλο. Τα μηνύματα αυτά αναλαμβάνουν να μεταφέρουν μία εντολή στο κύτταρο στο οποίο καταλήγουν (κύτταρο-στόχος), με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται σε αυτό μία συγκεκριμένη διαδικασία. Ας δούμε μερικά από τα μηνύματα που ευθύνονται για την επιτυχή κυτταρική επικοινωνία, διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού:

technologynetworks.com

1. Νευρικές ώσεις: Τα μηνύματα – «αστραπή»

Οι διάφορες αλλαγές που συμβαίνουν ανά πάσα στιγμή στον οργανισμό γίνονται αντιληπτές από τα νευρικά μας κύτταρα (νευρώνες), τα οποία αναλαμβάνουν να «ενημερώσουν» άμεσα τον εγκέφαλο, στέλνοντάς του ταχύτατα ηλεκτρικά μηνύματα, που ονομάζονται «νευρικές ώσεις». Μόλις ο εγκέφαλος «λάβει γνώση» και επεξεργαστεί την πληροφορία, ανταποκρίνεται αποστέλλοντας ξανά νευρικές ώσεις προς συγκεκριμένα όργανα του σώματος. Τα όργανα αυτά, λαμβάνοντας τις οδηγίες που προέρχονται από τον εγκέφαλο, θα ενεργοποιήσουν τις κατάλληλες διεργασίες, ώστε να «επιδιορθώσουν» την κατάσταση και να αποκατασταθεί η ισορροπία στο εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού.

https://lifexchangesolutions.com/wp-content/uploads/2019/10/Neuron_4-1024x614.jpg

lifexchangesolutions.com

2. Μόρια που δρουν σε κοντινές αποστάσεις

Σε αρκετές περιπτώσεις, τα χημικά μηνύματα δεν καταλήγουν πολύ μακριά από τα κύτταρα από τα οποία εκκρίνονται. Όταν ο τελικός προορισμός μίας χημικής ουσίας είναι ορισμένα γειτονικά κύτταρα τα οποία βρίσκονται στο ίδιο όργανο, τότε το μήνυμα χαρακτηρίζεται ως «παρακρινικό». Επιπρόσθετα, υπάρχουν και χημικά μηνύματα τα οποία δε χρειάζεται καν να μεταφερθούν σε διαφορετικό τύπο κυττάρων, εφόσον έχουν επίδραση μόνο στα ίδια κύτταρα από τα οποία εκκρίνονται. Τα συγκεκριμένα μηνύματα χαρακτηρίζονται ως «αυτοκρινικά». Και στις δύο περιπτώσεις τα κύτταρα-στόχοι λαμβάνουν συγκεκριμένη εντολή από τη χημική ουσία που καταλήγει σε αυτά και αντιδρούν με ανάλογο τρόπο.

https://naturalpractitionermag.com/wp-content/uploads/2014/11/cancercell-940x400.jpg

naturalpractitionermag.com

3. Ορμόνες: Τα χημικά μηνύματα – «αγγελιαφόροι»

Τι συμβαίνει στις περιπτώσεις στις οποίες το κύτταρο-στόχος βρίσκεται σε αρκετά μεγάλη απόσταση από το κύτταρο που εκκρίνει το χημικό μήνυμα; Αυτή η ειδική κατηγορία χημικών ουσιών δεν είναι άλλη από τις «ορμόνες», οι οποίες εκκρίνονται αρχικά από συγκεκριμένα κύτταρα και καταφέρνουν να φτάσουν στον «μακρινό προορισμό» τους (τα κύτταρα-στόχους) μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Το αίμα φτάνει σε κάθε σημείο του σώματος, μαζί του και οι ορμόνες που μεταφέρει. Πώς γίνεται, λοιπόν, η κάθε ορμόνη να μην έχει επίδραση σε όλα τα μέρη του σώματος, αλλά μόνο σε συγκεκριμένο; Η κάθε ορμόνη, παρόλο που φτάνει ακόμη και στο πιο απομακρυσμένο σημείο του σώματος, έχει τη δυνατότητα να επιδρά μόνο σε συγκεκριμένο όργανο, προκαλώντας σε αυτό ορισμένες αλλαγές. Αυτό συμβαίνει επειδή τα κύτταρα του συγκεκριμένου οργάνου (κύτταρα-στόχοι της αντίστοιχης ορμόνης) διαθέτουν ειδικά μόρια τα οποία είναι ικανά να αναγνωρίζουν την ορμόνη. Για παράδειγμα, η ορμόνη σεκρετίνη (ή εκκριματίνη) παράγεται από το λεπτό έντερο και εκκρίνεται στην κυκλοφορία του αίματος, φτάνοντας σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού. Παρόλα αυτά, έχει τη δυνατότητα να επιδρά μόνο στο πάγκρεας και όχι στα υπόλοιπα όργανα, επειδή μόνο κάποια κύτταρα του παγκρέατος (κύτταρα-στόχοι της σεκρετίνης) διαθέτουν τους κατάλληλους πρωτεϊνικούς υποδοχείς, πάνω στους οποίους η ορμόνη μπορεί να συνδεθεί. Η κάθε ορμόνη, ως χημικό μήνυμα, δίνει συγκεκριμένες «εντολές» στο όργανο-στόχο της και συνεπώς προκαλεί σε αυτό ορισμένες μεταβολές, οι οποίες πάντα έχουν ως τελικό στόχο τη διατήρηση της ισορροπίας του οργανισμού.

harvard.edu

4. Χημειοτακτισμός: Ουσίες που ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα

Σε περίπτωση «εισβολής» ενός παθογόνου (βλαβερού) μικροοργανισμού στον οργανισμό μας, ορισμένες χημικές ουσίες δρουν ως ερέθισμα, προσελκύοντας μία ειδική κατηγορία λευκών αιμοσφαιρίων στην περιοχή η οποία έχει μολυνθεί. Τα συγκεκριμένα λευκά αιμοσφαίρια, ανταποκρινόμενα στο χημικό αυτό μήνυμα, «μεταναστεύουν» στο σημείο στο οποίο έχει εντοπιστεί ο «ξένος εισβολέας» και ακολούθως ενεργοποιούν τις κατάλληλες διαδικασίες για την εξόντωσή του.

https://www.mskcc.org/sites/default/files/styles/width_700/public/node/105805/3x2/blood-cancer.jpg

mskcc.org

Συμπερασματικά, παρόλο που η κάθε ομάδα ομοειδών κυττάρων είναι εξειδικευμένη στην επιτέλεση μίας συγκεκριμένης λειτουργίας, δεν είναι δυνατό να δρα «αυτόνομα» και να λειτουργεί ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα κύτταρα του οργανισμού. Αναμφισβήτητα λοιπόν, η επιβίωση ενός πολυκύτταρου οργανισμού, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τόσο μεγάλη πολυπλοκότητα, είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης και συντονισμένης λειτουργίας του συνόλου των κυττάρων του, γεγονός που διασφαλίζεται μέσω της συνεχούς ανταλλαγής μηνυμάτων μεταξύ τους.


***Απαγορεύεται η μερική ή ολόκληρη αναδημοσίευση του άρθρου σε άλλα sites χωρίς τη συγκατάθεση του beezdom.com

***Πηγή φωτογραφίας εξωφύλλου: jonlieffmd.com

svg

What do you think?

Show comments / Leave a comment

Leave a reply

svg
Quick Navigation
  • 01

    Πώς επικοινωνούν μεταξύ τους τα κύτταρα;