Η ώρα για τη μεγάλη «έξοδο» απ’ το δωμάτιο του πανικού πλησιάζει. Πλησιάζει λοιπόν η στιγμή που ο καθένας θα αναμετρηθεί πρώτα με τον εαυτό του και ύστερα με την κοινωνία, στην οποία είναι υπόλογος. Τι μάθαμε όμως ως έγκλειστοι; Θα είναι ο κορωνοϊός η αφορμή για την αναγέννησή μας;

Σαφέστατα, δεν χρειάζονται προφήτες και ειδήμονες για να δούμε καθαρά πως η οικονομία, θα είναι ένας από τους τομείς με το ισχυρότερο πλήγμα. Γιατί φαίνεται στην πράξη πως οι κοινωνίες του καπιταλισμού, που στήριξαν επί αιώνες την ευημερία τους πάνω στην αλαζονεία του χρήματος και στην παλίρροια του εμπορίου, θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τις στρατηγικές «ανάπτυξής» τους, μιας και ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων σήμερα έχει κι αυτό επαναπροσδιορίσει τις δικές του «αξίες».  Θα θέλγονται άραγε οι άνθρωποι απ’ τη σαγήνη της καταξίωσης που πηγάζει απ’ τα υλικά αγαθά όσο και προηγουμένως; Την απάντηση τη δίνει ίσως η ίδια η ιστορία. Αν ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος δεν μπόρεσε να αφυπνίσει στον υπέρτατο βαθμό τον διψασμένο για υπερανάπτυξη άνθρωπο, ίσως ούτε κι ένας κορωνοϊός μπορεί.

Απ’ την άλλη μια πανδημία στάθηκε η αφορμή για να πέσουν οι μάσκες των πολιτικών. Η διφορούμενη πολιτική και οι κινήσεις εντυπωσιασμού ηγετών, σφραγίζουν μια περίοδο κρίσης. Η αδυναμία πολλών να αντιμετωπίσουν σθεναρά αυτή την κρίση και να συστρατευτούν για το καλό του πλανήτη, έκανε τον άνθρωπο να δει ξανά με επιφυλακτικότητα την αποτελεσματικότητα της δημοκρατίας που υπάρχει, συγκριτικά με τη δημοκρατία που θα έπρεπε να υπάρχει. Απ’ την άλλη το παιχνίδι του κορωνοϊού, ήρθε για να ανατρέψει για λίγο τις παγιωμένες απόψεις περί δυνατών και αδυνάτων. Μια Αμερική που αδυνατεί μέχρι και σήμερα να δώσει λύσεις στην ραγδαία εξάπλωση των κρουσμάτων στη χώρα της, με έναν ηγέτη εξαιρετικά λαοπλάνο και ιδανικό για το μάππετ σόου, αλλά πολύ αδέξιο στον χειρισμό μιας απροσδόκητης κρίσης. Απ’ την άλλη, η Κίνα που ενώ θα έπρεπε να χαρακτηριστεί «εγκληματίας πολέμου», νίπτει τας χείρας και αποδεικνύεται πως έχει νικήσει ήδη τον πόλεμο χωρίς να ρίξει ούτε και μια σφαίρα! Δεν είναι και εντελώς παράλογο να εικάσει κανείς πως ίσως επρόκειτο για «οργανωμένο έγκλημα» με αποφασισμένους νικητές, αν κριθεί απ’ το πόσο γρήγορα είχε αντιμετωπίσει η χώρα την εστία του προβλήματος και απ’ το πόσο κατοχυρωμένη έδειξε να είναι παρουσιάζοντας το πρόσωπο της «αθώας». Έναν Άγγλο πρωθυπουργό να κάνει στροφή 180 μοιρών απ’ τη γραμμή «της ανοσίας της αγέλης», όταν κατάλαβε πως είχε πάρει ήδη στο λαιμό του εκαντοντάδες χιλιάδες νεκρούς και να πρωτοστατεί για άλλη μια φορά στην προώθηση του ρατσισμού, κάνοντας επιλεκτικό χειρισμό των εθνοτήτων που εισέρχονται στη χώρα. Βέβαια, αξίζει να μελετηθεί και η πορεία των συντριπτικά αδύναμων χωρών, όπως της Κούβας, που παρέδωσε αθόρυβα μαθήματα ανθρωπιάς στέλνοντας γιατρούς σε χώρες που το είχαν ανάγκη ή της μικρής Σλοβενίας που μόλις ανακοίνωσε πλήρη εξάλειψη της πανδημίας.

Απ’ αυτό το δωμάτιο πανικού, οι άνθρωποι βγαίνουν τελικά πιο πανικοβλημένοι, γιατί δεν είναι μόνο το ότι καταρρίφθηκε ο κώδικας αξιών τους σε μια μέρα, αλλά και επειδή η τεχνολογία, που ήταν ήδη στην παρέα, κατάφερε να γίνει η κολλητή τους φίλη πια! Η τεχνολογία, στάθηκε βράχος σε όλη αυτή την κατάσταση, αποδεικνύοντας και στους πιο δύσπιστους ξανά τις δυνατότητές της, αφού έδωσε λύσεις σε καίρια προβλήματα, όπως της εκπαίδευσης (τηλεκπαίδευση). Οι άνθρωποι ήρθαν πιο κοντά, χάρη σ’ αυτήν. Οι άνθρωποι βρήκαν παρηγοριά, χάρη σ’ αυτήν. Οι άνθρωποι ενημερώθηκαν χάρη σ’ αυτήν. Και προκύπτει εδώ το ερώτημα. Θα μπορέσουν όμως οι άνθρωποι με την «έξοδό» τους να απεξαρτηθούν απ’ αυτήν ή η πλύση εγκεφάλου είναι πια ανεπιστρεπτί; Αν κρατήσουμε την αισιόδοξη ματιά, ο άνθρωπος έμαθε απ’ όλο αυτό, έμαθε να τη χειρίζεται καλύτερα, αλλά θα πρέπει να δώσει το φιλί του Ιούδα στην τεχνολογία, αν δε θέλει να τον σαρώσει. Το μόνο σίγουρο είναι μια μερίδα ανθρώπων κατάλαβε πως οι υπολογιστές δεν έχουν τόση δύναμη, όσο η ανθρώπινη επαφή και πως μια οθόνη δεν είναι ικανή να αντικαταστήσει τη θαλπωρή μιας χειραψίας. Λίγη κριτική σκέψη και θα κατάλαβε κανείς και το πως τα ΜΜΕ πυροδοτούσαν τον πόλεμο αυτό και πως ο πανικός έφτασε στα σπίτια μας γρηγορότερα από αναξιόπιστες πηγές ειδήσεων.

Η πολύμηνη καραντίνα, έφερε επίσης στο προσκήνιο ένα άλλο θέμα ζωτικής σημασίας, το περιβαλλοντικό. Τραγική ειρωνεία, που χρειάστηκε μια πανδημία για να πάρει ο πνεύμονας της γης, ανάσα ζωής. Στην Ινδία για πρώτη φορά μετά από χρόνια έγινε ορατό από το Δελχί το όρος των Ιμαλαίων, αφού διαλύθηκε το νέφος. Στην Ανταρτική η τρύπα του όζοντος λένε οι ειδικοί κλείνει, ενώ οι τίγρεις της Αφρικής για πρώτη φορά μπόρεσαν να περπατήσουν ελεύθερα μακριά από ανθρώπινη επιτήρηση. Συν τοις άλλοις, η πανδημία μας έκανε να σκεφτούμε καθαρά τη θέση μας στη φύση, πήραμε μαθήματα περιβαλλοντικής συνείδησης και έγινε αντιληπτή η ανάγκη να επενδύσουμε σ’ αυτήν, παρά στην οικονομία ή την άμυνα. Το μόνο σίγουρο είναι πως πια θα απολαμβάνουμε ίσως περισσότερο τη θάλασσα και μια βόλτα στη φύση και ίσως τα προτιμούμε (;) από την πολύωρη χρήση του κινητού μας!

Για το τέλος άφησα όλα εκείνα που γίναμε εμείς ως άνθρωποι μ.Κ (μετά κορωνοϊού). Διανύσαμε μια περίοδο εξάντλησης, όπου η καραντίνα μας έφερε ξανά αντιμέτωπους με τους ίδιους μας τους εαυτούς. Σε αυτό το δωμάτιο πανικού, αρκετές ήταν οι φορές που δεν πράξαμε σωστά. Τρέξαμε εμβρόντητοι στις υπεραγορές για να ξαφρίσουμε τα ράφια μπας και… Χτυπήσαμε ανελέητα όλους όσους έκαναν λάθη, χάρη στο διαδικτυακό bullying. Κρίναμε εξ’ αλλότριων αυτούς που δεν ξέραμε τι πραγματικά πέρασαν ή αυτούς που δεν ήμασταν στη θέση τους στα «ξενοδοχεία Σπιναλόγκες». Παρακούσαμε εντολές και διατάγματα, για λίγη ανθρώπινη ικανοποίηση που κυνηγάει το παράνομο, ενώ μας έλεγαν να κάτσουμε σπίτι. Σπείραμε τον πανικό εκούσια ή ακούσια και φωνάξαμε σε άτομα που δεν το άξιζαν. Απ’ την άλλη όμως συνειδητοποιήσαμε και ότι οι ήρωες δεν είναι όλοι αυτοί που είχαμε τόσα χρόνια στα μυαλά μας. Πως οι επιστήμονες υγείας ίσως αξίζουν περισσότερα μπράβο από κάθε επίδοξο σταρ του ίνσταγκραμ. Πως το πετρέλαιο και όλα αυτά τα διακοσμητικά στοιχεία, δεν χρειάζονται σε μια κοινωνία που δεν κινείται. Πώς οι τσάντες και τα ρούχα που είχαμε στοιβάξει στο ερμάρι, δεν έχουν ουσία αν δεν υπάρχει λόγος να τα φορέσουμε. Πως πάνω σ’ αυτό το κυνήγι της υπεραξίας και του πλούτου, είχαμε ξεχάσει τα παιδιά μας, τους γονείς μας, τ’ αδέλφια μας. Είχαμε κατ’ ακρίβεια ξεχάσει ν’ αγαπάμε και να το λέμε. Μείναμε για λίγο σπίτι και συνειδητοποιήσαμε την αξία του καθηγητή μας, που τώρα πια δεν βλέπαμε. Ο εγκλεισμός ήταν η αιτία να νιώσουμε πως νιώθει ένα θύμα του human trafficking ή ένα ζώο στο κλουβί του! Αντιμέτωποι με τα όριά μας, είδαμε καθαρά ποιοι ήταν και τώρα δίπλα μας και ποιοι χάθηκαν γρήγορα σ’ αυτή την κρίση. Κι ότι ο χρόνος είναι πολύτιμος και π.Κ. (προ κορωνοϊού) εμείς τον ξοδεύαμε τόσο… λάθος! Και όταν καταλάβαμε πως ο θάνατος δεν χτυπάει επιλεκτικά πόρτες, καταλάβαμε την αξία της ζωής.

Τώρα λοιπόν, που αφήνουμε πίσω μας τους τέσσερις τοίχους του σπιτιού, ας αφήσουμε πίσω μας κι όλη αυτή την παχυδερμική συμπεριφορά μας απέναντι στον κόσμο μας. Χρόνια τώρα κτίσαμε το προφίλ ανθρώπων απάνθρωπων, ανθρώπων μηχανών, ανθρώπων ανεύθυνων. Έφτασε η ώρα λοιπόν να πάρουμε μια βαθιά ανάσα, να αναπνεύσουμε καθαρό αέρα. Να δούμε ξανά τον ήλιο που λάμπει και τ’ αστέρια που θα’ πρεπε να μας προκαλούν δέος. Να ρουφήξουμε κάθε στιγμή της ζωής μας, γιατί το σήμερα είναι επισφαλές και αβέβαιο. Αυτό τον πόλεμο, πρέπει να τον κερδίσουμε μαζί, ενωμένοι, ετοιμάζοντας νέες πολιτικές και αναθεωρώντας τις στρατηγικές στους τομείς που πάσχουν,  χρόνια τώρα και μας έχουν οδηγήσει σε αόρατο θάνατο. Ναι μεν είμαστε αυτοκαταστροφικό είδος, αλλά μπορούμε για πρώτη φορά τον κορωνοϊό να τον κάνουμε μάθημα ζωής και να αλλάξουμε όλα τα «μολυσμένα» που εμείς προκαλέσαμε. Ας τα υπολογίσουμε πια καλύτερα τα πράγματα και επιβάλλεται να εναποθέσουμε τις προσπάθειές μας στον τομέα της υγείας που αποδείχθηκε ανέτοιμος και στο περιβάλλον.

Τα όρια στενεύουν, η έξοδος πλησιάζει.

Ας αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες που του αναλογούν.

Μόνο έτσι, θα μπορέσουμε να βγούμε αλώβητοι απ’ εκείνο το δωμάτιο πανικού.