Μιας και μας δόθηκε το ελεύθερο, αποφάσισα – για πρώτη φορά – να γράψω άρθρο εκτός της κατηγορίας μου (αλλά και πάλι κατάφερα να μπήξω τη λέξη επιστήμη στον τίτλο).

Μα είναι όμως το χιούμορ επιστήμη ή απλά υπερβάλλω; Αυστηρά ομιλώντας, όχι, δεν είναι. Το χιούμορ είναι μια έννοια της ανθρώπινης επικοινωνίας και μιας μέχρι σήμερα δεν υπήρξε κάποια περιεκτική θεωρία για αυτό, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως επιστήμη. Τέλος άρθρου, ευχαριστώ για τον χρόνο σας. Μην ξεχάσετε να πατήσετε like, να το κοινοποιήσετε και-

Καλά, καλά, μην φεύγετε! Δυστυχώς, με ενημερώνουν ότι πρέπει να γράψω τουλάχιστον ακόμα 400 λέξεις, οπόταν θα προσπαθήσω να συμπληρώσω το υπόλοιπο αυτού του άρθρου εξηγώντας μερικά χαρακτηριστικά και μορφές αυτής της έννοιας που ονομάζουμε χιούμορ.

Πότε κάτι θεωρείται αστείο;

Σύμφωνα με ερευνητές του πανεπιστημίου της Αριζόνα, για να είναι κάτι αστείο πρέπει, σε κάποιο βαθμό, να παραβιάζει κάποιον κανόνα ή νόρμα. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη φράση «Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν δεν πεινούσαν». Ο “κανόνας” εδώ είναι η γνωστή παροιμία και η παραβίασή του επέρχεται με το να αλλοιώσουμε το δεύτερό της μισό.  

Βέβαια, υπάρχει ένα sweet spot για το πόσο μεγάλη ή μικρή πρέπει να είναι η παραβίαση ενός κανόνα έτσι ώστε το αστείο να δουλέψει. Και σίγουρα δεν θα δουλέψει για όλους. Είτε επειδή πολύ απλά δεν θα το βρουν αστείο είτε επειδή δεν θα το καταλάβουν καν.

Στη δεύτερη κατηγορία εμπίπτει το διακριτικό χιούμορ, δηλαδή το χιούμορ δεν φωνάζει «Κοιτάξτε! Κάνω χιούμορ! Γελάστε!», το χιούμορ που δεν είναι πάντοτε προφανές και πολλές φορές περνά απαρατήρητο. Ένα από τα αγαπημένα μου παραδείγματα προέρχεται από ένα σκετσάκι της κλασικής βρετανικής σειράς “A Bit of Fry & Laurie”, όπου ο αφηγητής παρουσιάζει τον προπονητή της σχολικής ομάδας ποδοσφαίρου λέγοντας χαρακτηριστικά: «το όνομά του θα είναι γνωστό σε όσους το γνωρίζουν». Ομολογώ πώς αντέγραψα αυτή τη φράση στο ίδιο μου το βιογραφικό. Το πρόσεξε κανείς;

Ένα άλλο είδος χιούμορ το οποίο δεν προορίζεται για όλους είναι το χιούμορ το οποίο στηρίζεται σε συγκεκριμένα πρόσωπα, καταστάσεις ή και τομείς. Για παράδειγμα, χιούμορ το οποίο στηρίζεται στον τομέα των μαθηματικών δύσκολα θα γίνει κατανοητό από κάποιον ο οποίος δεν είναι εξοικειωμένος με τη συγκεκριμένη έννοια των μαθηματικών στην οποία βασίζεται το αστείο.

Χιούμορ το οποίο δεν προορίζεται για όλους είναι φυσικά και το μαύρο χιούμορ. Εδώ βέβαια το αστείο μπορεί να είναι κατανοητό, αλλά να θεωρηθεί κακόγουστο ή ακόμα και προσβλητικό. Προσωπικά, θεωρώ ότι το μαύρο χιούμορ είναι μια πολύ ωραία μορφή χιούμορ, αρκεί βέβαια να μην είναι ρατσιστικό, σεξιστικό και να μην καταπιάνεται με πολύ ευαίσθητα θέματα. Μεγάλο ρόλο παίζει και το πότε χρησιμοποιείται τέτοιο χιούμορ. Άλλωστε, όπως είπε και ο Mark Twain: Κωμωδία = Τραγωδία + Χρόνος. Κάτι το οποίο σήμερα θεωρείται τραγικό, μπορεί να είναι κάτι το οποίο στο μέλλον θα μπορεί ελεύθερα να διακωμωδηθεί.

pinimg.com

Γενικότερα, σε όλες τις μορφές χιούμορ, πέραν από το πότε, πολύ σημαντικός παράγοντας είναι και το πώς. Η ανταπόκριση που θα λάβει ένα αστείο ενδέχεται να είναι πολύ διαφορετική στον προφορικό λόγο εν αντιθέσει με τον γραπτό. Στον προφορικό λόγο, το χιούμορ μπορεί να ενισχυθεί με χρήση κατάλληλης προφοράς, παύσεων, ένταση φωνής, τόνου κτλ. Όταν μάλιστα υπάρχει και εικόνα, η αποτελεσματικότητα ενός αστείου μπορεί να πολλαπλασιαστεί, εφόσον ο κωμικός μπορεί να χρησιμοποιήσει χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου καθώς και να εμπλουτίσει το αστείο μέσω γκαφών (το λεγόμενο σλάπστικ χιούμορ).

Ίσως όμως το πιο σημαντικό από όλα να είναι το πού. Για σκεφτείτε το. Πού θα ήταν πιθανότερο να γελάσετε; Κλεισμένοι στο δωμάτιό σας βλέποντας memes ή στο θέατρο παρακολουθώντας μια κωμωδία μαζί με εκατοντάδες άλλους ανθρώπους; (προ πανδημίας) Εάν απαντήσατε το δεύτερο, συγχαρητήρια! Είστε κοινωνικό ον! Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, είναι 30 φορές πιο πιθανόν να γελάσουμε στην παρουσία άλλων παρά μόνοι μας.

Οπόταν, ειδικά στις δύσκολες εποχές που περνούμε, γελάστε! Αλλά, προπάντων, κάντε και τον δίπλα σας να γελάσει! Άλλωστε, όπως είπε και ο τιτάνας της κωμωδίας, Τσάρλι Τσάπλιν: Μια μέρα χωρίς γέλιο είναι μια μέρα χαμένη!

Πηγές: psychologicalscience.org, huffingtonpost.com.au

***Απαγορεύεται η μερική ή ολόκληρη αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την συγκατάθεση του beezdom.com

***Πηγή φωτογραφίας εξωφύλλου: blog.juandesouza.com