Ο όρος «nutraceutical» επινοήθηκε το 1989 από τον Stephen De Felice, ιδρυτή και πρόεδρο του Ιδρύματος για την Καινοτομία στην Ιατρική, μια αμερικανική οργάνωση που ενθαρρύνει την ιατρική έρευνα για την υγεία. Ορίζει ένα διατροφικό φάρμακο ως «τροφή ή μέρη ενός τρόφιμα, που παρέχουν ιατρικά ή οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης και της θεραπείας ασθενειών ».

Τα προϊόντα αυτής της κατηγορίας μπορεί να είναι απομονωμένα θρεπτικά συστατικά, συμπληρώματα διατροφής, φυτικά προϊόντα, γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, τρόφιμα που έχουν υποστεί επεξεργασία όπως δημητριακά και αφέψημα.

Τα φαρμακοτρόφιμα που αναφέρονται στο φαγητό ή καλύτερα, τροφές  με ιδιαίτερη διατροφική αξία έχουν αναδειχθεί ως νέοι παράγοντες πρόληψης και θεραπείας του καρκίνου. Σε αντίθεση με τα σχεδιασμένα φάρμακα, τα φαρμακοτρόφιμα είναι πολλαπλώς στοχευμένα (multi-targeted) και φθηνά, με εύκολη πρόσβαση και χρήση από όλους τους ασθενείς. Συμπληρωματικά, σύμφωνα με πληροφορίες είναι ασφαλή, καθώς δεν παρουσιάζουν παρενέργειες.

Αν και αυτό ισχύει για μια ευρεία ποικιλία διατροφικών φαρμάκων και έχουν γενικά λιγότερες παρενέργειες σε σύγκριση με τα φαρμακευτικά προϊόντα, η συμβατική ιατρική πιστεύει ότι εάν ένα φάρμακο είναι αποτελεσματικό, αναπόφευκτα, θα έχει τοξικές ή παρενέργειες.  «..conventional medicine is considered that if a drug is to be effective, inevitably, it will have toxic or side-effects».

Από χημικής άποψης, τα φαρμακοτρόφιμα εμφανίζουν μια μεγάλη ποικιλία και μπορούν να στοχεύσουν πολλαπλά στάδια ανάπτυξης όγκου. Το αντικαρκινικό δυναμικό των φαρμακοτροφίμων έχει αποδειχθεί σε μοριακό, κυτταρικό, ζωικό και ανθρώπινο επίπεδο.

Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε μερικές από τις εν λόγω ουσίες & την προέλευσή τους. Όλες, χαρακτηρίζονται από την αντιοξειδωτική, αντικαρκινική, αντιφλεγμονώδη ευεργετική δράση τους. Μερικά από τα κοινά θρεπτικά φάρμακα με αντικαρκινικές δράσεις περιλαμβάνουν: καφεϊκό οξύ (caffeic acid), καψαϊκίνη (capsaicin), κουρκουμίνη (curcumin).

Αυτοί οι παράγοντες χρησιμοποιούνται επίσης σε συνδυασμό για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των υπαρχόντων φαρμάκων.

Τι είναι τελικά, φάρμακα ή τρόφιμα;

Δεν ανήκουν σε καμία από τις δύο κατηγορίες

1.Ένα φαρμακοτρόφιμο δεν έχει καθορισμένη θρεπτική αξία σε αντίθεση με τα τρόφιμα

2.Τρόφιμα: Αναγνώριση ως GRAS (Generally Recognized As Safe)

3.Όχι αυστηρή νομοθεσία σχετικά με τη χρήση αυτών σε αντίθεση με φάρμακα

Είναι σίγουρα, συστατικά/προϊόντα/ουσίες που πρέπει να ενσωματώσουμε στη ζωή μας, μιας και αποδεικνύεται ολοένα και περισσότερο επιστημονικά, η ευεργετική τους δράση. Είναι ένα θεραπευτικό και ευεργετικό συμπλήρωμα, παρόλα αυτά δεν καθίσταται και ούτε συνίσταται επίσης, ως η απόλυτη θεραπευτική αγωγή. Υποστηρίζεται βέβαια, η στροφή σε βιολογικά προϊόντα – αγνότερα, με ευεργετικές δράσεις, όσο το δυνατό περισσότερο μακριά από πρόσθετα και συντηρητικά τροφίμων κ.ο.κ, όμως πρέπει, θεωρώ, να γίνεται κατά τρόπο συμπληρωματικό, συνάμα θεραπείας και πρόληψης.

Και γενικώς, να έχουμε υπόψη το γνωστό ρητό: «Παν μέτρον άριστόν», προκειμένου να μην υπερβαίνουμε σε κατάχρηση!

Το συγκεκριμένο άρθρο βασίστηκε σε εργασία που διεξήχθη στα πλαίσια του μαθήματος «Βιολογίας του Καρκίνου», της σχολής Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών, Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.